Kaynakça

14 Mart 2009 Cumartesi

# Türk ansiklopedisi 30ncu bölümü 15-19ncu sayfalarında Dr. Taki Dabbağ'ın yazıları bulunmaktadır.
# Türk ansiklopedisi 30ncu bölüm, sayfa 15-19 ve 115-119
# Dr. Teki Dabbağ'ın "Tarihte Irak"bir grup uzmanlar tarafından çıkarılan bir kitap.
# Dr. İbrahim Dakuklu, Türkmen halk edebiyat sanatı
# Zevra gazetesi sayı 142, 24.02.2000
# Mezopotamya medeniyeti Welly Leonard
# Sümer Türkmenler- Mezopotamya Türkmenistan - Beckmart Jerry- Berlin'deki Türkmenler Kültür Cemiyeti tarafından tercüme edilen bir araştırmadır.
# Beşeriyet ailesi, Dr. İbrahim Ahmet Rızkane
# Eski medeniyetler tarihi, cilt -1- Dr. Taha Bakır
# Devrim sönmez, Eskiçağlardan Günümüze Kulu, Konya, 2004, Dizgi ofset baskı.
#

Türkiye'de 'Türkmen' Kavramı ve Yerleşimleri

İslamiyet'in kabulü ile birlikte özellikle Gazneli Mahmut zamanında Oğuzlar'a Türkmen denmeye başlanmıştır. Türkmen, müslüman olan göçebe Oğuzlar'ın ikinci adıdır. Türkmend (Danişmend gibi) sözcüğünden türemiş olduğu da iddia edilir.

Türkiye Türklerini oluşturan Türk etnisitesinin birçoğu kendilerini Türkmen kökenlere dayandırmaktadır. Doğu'da ve Orta Anadolu'da sadece 'Türkmen' deyimiyle anılan topluluklar vardır. Bu topluluklar yörük, manav gibi tanımlamaları kullanmadan sadece 'Türkmen' olduklarını belirtirler.(Sivas/Şarkışla,Kayseri,Konya/Ereğli,Konya/Kadınhanı,Misis,Ceyhan,Osmaniye/Kadirli, Ardahan/Damal/Hanak, Hatay/Reyhanlı/ Gaziantep/İslahiye, Adıyaman/Besni, Nevsehir/Kalecik, Afyonkarahisar/Emirdağ, Bursa, Bolu, Kastamonu, Bolvadin, Çankırı/Güney Kışla, Yozgat/Sorgun Sarıkaya, kırşehir Konya Kulu merkezde Atçeken Türkmenleri, Karabağ Türkmenleri, Kulu Kozanlı'da Avşar ve Farsak Türkmenleri, Kulu Yaraşlı Köyünde Yaraşlı Türkmenleri gibi.(Devrim Sönmez, Eskiçağlardan günümüze Kulu, Konya, 2004.)

Çoğu Türkmen grubu ise Türkmen tabirini kullanmadan kendilerini sadece 'Yörük' tabirini kullanır. (Kütahya, Manisa, Balıkesir ve Adana'daki gibi). Söz konusu Türkmen gruplarının Yörük tabirini kullanmasının sebebi ise 17. yüzyıldan önce yörük hayatını sürdürmeleri nedeniyledir. Bu gruplar 17. yüzyıldan sonra zorla iskan ettirilmiştir. Selçukludan beri yaşayan veya 17. yüzyıldan önce yerleşik hayata geçen sünni Türkmen grupları ise kendileri için 'Manav Türkmen' tanımlamasını kullanırlar (Eskişehir, Bursa, Kocaeli, Balıkesir, Sakarya'da olduğu gibi).

Batı Anadolu'da Çanakkale, İzmir, Manisa, Balıkesir, Denizli, Aydın, Muğla, Burdur, Adana ve Hatay bölgelerinde daha çok Alevi inançlı topluluklar Türkmen kimliğini kullanırlar ve Batı Anadolu'da Türkmen dendiğinde Yörük ve Manavlar'dan çok çoğunlukla Alevi inançlı Türk toplulukları anlaşılır.

Türkmen Dili

Türkmence Ural Altay dilgrubunun Altay kolunu oluşturan batı Türkçesinin bir versiyonudur. Türkmenistan'da yaşayan 3 milyondan fazla Türk ile İran, Afganistan ve Rusya gibi ülkelerde yaşayan yaklaşık aynı sayıda Türkmen tarafından konuşulmaktadır.

Her Türkmen kimliği taşıyan Türk'ün aynı fonetik ve didaktik tarza bağlı kaldığı söylenemez. Bu yüzden "Türkmence" ayrı bir dil gibi algılanamaz. Irak Türkmenleri, Azeri ile Anadolu lehçeleri arasında bir Türkçe konuşurken Ege'deki Türkmenler, tümüyle tarihsel kültür ve eğitim süreçlerinin sonucu olan bir "ağız"la konuşurlar. Horasan Türkmenleri de farklı bir ağıza sahiptir.

Köken

Türkmen kelimesinin kökenleriyle ilgili tezlerden birisi özellikle Arapların müslüman Türkler için Türk-İman (müslüman) diye bahsettiği ve zamanla bunun Türkmen kelimesine evrildiği yönündedir. Günümüzde birçok ulus için kullanılan -man,men eki aynı zamanda saf ari anlamını taşır(ör: Alman, İtalyan,)Azerilerin Türkmenlere halen Türkemen demesi, diğer tezleri fonetik bakımdan zayıflatmaktadır. İkinci teze göre Türkmen kelimesi, Türk sözcüğüne İran dillerinden gelen ve "Türke benzeyen" anlamı veren manand sözcüğünün eklenmesiyle oluşmuştur. Modern araştırmacılar ise -man/-men ekinin yoğunluşturma işlevi gördüğü ve "saf Türk" veya "çoğu Türkler gibi" şeklinde tercüme edilebileceğini öne sürmektedirler.

Tarihi bakımdan tüm Batı veya Oğuzlara Türkmen veya Turkoman denilmesine karşın günümüzde terim genellikle Türkmenistan'da ve Orta Asya'nın bazı bölgelerinde yaşayan halklar ve Irak Türkmenleri için kullanılmaktadır.

Modern Türkmenler kısmen, Orta Asyanın büyük bir kesimini içine alan Batı Türkistan yöresindeki Oğuzların soyundan gelmektedirler. Oğuz kabileleri 7. yüzyılda Altay Dağları'ndan Sibirya stepleri üzerinden batıya hareket etmişler ve Güney Rusya ve İdil içlerine kadar girmişlerdir. Bu ilk dönem Türkmen halkının yerli İran halklarıyla karıştığını ve Rusya'nın işgaline kadar göçer olarak yaşadıklarına inanılmaktadır.